نجات گردشگری بعد از کرونا چگونه خواهد بود؟ - مجله پارمیسفان

کرونا و نبرد تن به تن وزارت میراث فرهنگی

صنعت گردشگری نه تنها در ایران بلکه در تمام جهان به دنبال شیوع کرونا تحت تاثیر نهاده شده و بسیاری از کشورها با اقتصادهای متکی به این صنعت، دچار ضربه بزرگی شده که گردشگری ایران نیز به سهم خود در اقتصاد ضربه بزرگی را متحمل شد، اما مهمترین عامل در ضعف این صنعت پس از شیوع کرونا بنیان نوپای آن است. به دنبال کرونا، فعالیت کسب و کارهای این صنعت به میزان چشمگیری متوقف شده و خطر نابودی و انحلال، بسیاری از این فعالیت ها را تهدید می نماید، اما وزارت نوپای میراث فرهنگی به میدان آمده تا تشخیص دهد نجات گردشگری بعد از کرونا چگونه خواهد بود. این وزارت در وهله ابتدایی بحران کرونا، اقداماتی مانند کنترل پاسپورت مسافران و شناسایی افرادی که در ماه های اخیر به چین سفر نموده اند، آموزش پرسنل در خصوص نحوه شناسایی و برخورد با مسافران مشکوک به بیماری و اقدامات پیشگیرانه، انجام اقدامات کنترل عفونت در هتل، ضدعفونی کردن نقاط در تماس دست، رعایت پروتکل استاندارد بهداشتی، رعایت بهداشت فردی توسط پرسنل تاسیسات گردشگری، تعامل با مراکز بهداشتی درمانی و بروزرسانی مطالعات، جلوگیری از اشتغال پرسنل مشکوک یا مبتلا به بیماری را به طور مداوم انجام داده و هم راستا با وزارت بهداشت و کادر درمانی کشور که فعالیت های خود را در راستای مبارزه با کرونا شروع نموده بودند، ضدعفونی تمام واحدهای گردشگری را به عنوان یکی از اولین مصوبات خود اعلام نمود. علی اصغر مونسان، وزیر میراث در این شرایط که جز فصول پررونق گردشگری بود، در دو نامه جداگانه به معاون توسعه مدیریت این وزارتخانه و مدیران کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی 31 استان کشور، مراتب لغو مراسم نوروزگاه ها و تعطیلی موزه ها در نوروز 99 را ابلاغ کرد و علاوه بر اعلام تعطیلی موزه ها، کاخ موزه ها و اماکن فرهنگی - تاریخی در ایام تعطیلات رسمی نوروزی در یکی از دیگر مصوبات خود، پیرو تعطیلی مراسمات مذهبی، توضیح داد: مقتضی است ضمن لغو تمام برنامه های پیش بینی شد، از هرگونه اقدامی که منجر به تجمع افراد در مراکز گردشگری، تفریحی و فرهنگی می گردد، اجتناب گردد.

صنعت گردشگری پا به پای خط مقدم مبارزه با کرونا

یکی از مصوبات این وزارت به فعالیت واحدهای اقامتی و هتل ها مبنی بر همکاری با وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اختصاص یافت به طوریکه قراردادی با تعدادی از مراکز اقامتی و هتلی در شهرهای مختلف به منظور بهره مندی از خدمات آن ها برای سپری کردن دوران نقاهت بهبودیافتگان بیماری کرونا نیز منعقد شد. البته در استان های مختلف نیز صنعت گردشگری به عنوان صنعتی پایدار و پاک تحقق مسئولیت های اجتماعی را به اوج رساند و در همراهی کشور در مبارزه با کرونا خودنمایی کرد به طوریکه سیدمصطفی فاطمی، مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری یزد نیز در یکی از نشست های خود در ستاد استانی مبارزه با کرونا از اعلام آمادگی واحدهای اقامتی یزد اطلاع داد. این در حالی بود که هتل های یزد قبل از این ابلاغ ها و مصوبات، به طور خودجوش واحدهای خود را تعطیل کردند و با فعالیت های یاری نماینده خود به کادر درمان برای صنعت گردشگری کشور افتخار آفریدند.

تعطیلی واحدهای غیررسمی یک تیر و دو نشان

پنجشنبه 15 اسفند 98 به دنبال جلساتی مبنی بر تصمیم گیری هایی در خصوص مسائلی مانند تعطیلی مدارس و دانشگاه ها تا خاتمه امسال، پیشنهادهای وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برای جبران خسارات فعالان گردشگری توسط ستاد ملی مبارزه با کرونا برگزار گردید. علی اصغر مونسان، وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در این جلسه، تعطیلی مراکز غیرمجاز، مهمانسراهای دولتی، زائرسراها و اماکنی از این دست که تحت نظارت کامل وزارت نیستند را با همکاری نیروی انتظامی مقرر کرد، چرا که با وجود اقدامات موثری که با جدیت نیز از سوی ادارات میراث فرهنگی دنبال می شد باز هم واحدهای اقامتی غیرمجاز که بازار خوبی را در شرایط تعطیلی واحدهای رسمی اقامتی یافته بودند، در صدد استفاده از این موقعیت برآمدند. این مسئله، از نظر خسارت با تداخل در فعالیت واحدهای رسمی و هم در تداوم فعالیت چرخه شیوع کرونا تاثیر مستقیم داشت، لذا وزارت میراث فراهنگی با همکاری تشکل های بخش خصوصی، اقدامات لازم برای شناسایی و معرفی واحدهای غیرمجاز گردشگری به مراجع ذی ربط به منظور تعطیلی و جلوگیری از فعالیت آن ها را مصوب کرد به طوریکه در استان یزد نیز این اقدامات به طور جدی پیگیری و تا به امروز 170 واحد شناسایی و بیش از 20 واحد غیرمجاز نیز پلمب شده اند.

لغو تمدید پروانه های گردشگری تا اردیبهشت 99

با وجود اقداماتی متعددی که در کشور و به تبع آن در استان ها در حال اجرا بود، همچنان بعضی از ادارات شاهد رفت و آمدهای متقاضیان و ارباب رجوع بودند که یکی از این ادارات نیز میراث فرهنگی بود، به همین دلیل با توجه به احتیاج به کاهش تردد، تکریم ارباب رجوع و پیشگیری از شیوع بیماری کرونا صدور دستورات جدیدی لازم بود لذا روز شنبه 17 اسفند 98، ولی تیموری، معاون گردشگری کشور و دبیر کمیته نظارت بر اماکن عمومی، مراکز زیارتی و سیاحتی و ورزشی ستاد ملی مدیریت بیماری کرونا خطاب به مدیران کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی 31 استان کشور در یک ابلاغیه جدید، بیان کرد: هر گونه مجوز شامل پروانه بهره برداری، گواهی نامه حرفه ای، مجوز فعالیت یا کارت راهنمای گردشگری و موارد دیگر که تمدید آن مستلزم مراجعه حضوری است تا خاتمه اردیبهشت ماه سال 1399 دارای اعتبار بوده و تا تاریخ مذکور احتیاج به تمدید ندارد. رسیدگی به شکایات مردم از حوزه وزارت میراث فرهنگی نیز از نظر این وزارت مغفول نماند به طوریکه مصوب شد تا ضمن تشدید نظارت بر فعالیت تاسیسات تحت پوشش به خصوص از نظر بهداشتی، به شکایت مردم و گردشگران از تاسیسات گردشگری با قید فوریت رسیدگی گردد از طرفی علاوه بر برگزاری روزانه کمیته رسیدگی به شکایات گزارش، اقدامات به حوزه ستادی ذی ربط هم ارسال گردد. در مصوبه دیگری از این وزارت خانه با هدف حمایت از مردم و فعالان گردشگری، هماهنگی با دبیرخانه ستاد ملی مدیریت بیماری کرونا و اخذ پروتکل های مربوطه و ابلاغ آن به تاسیسات گردشگری، زیارتی و ورزشی در سطوح ستادی و استانی مورد آنالیز نهاده شد.

تعطیلات جایگزین نوروز، تقویت نشاط مردم و گردشگری

کرونا برای صنعت گردشگری جنگی مالی بود که اقتصاد ذی نفعان گردشگری را مورد هدف قرار داد و جبران صنعت متضرر و زخمی گردشگری به بازسازی احتیاج داشت، همین عامل نیز منجر به ارائه پیشنهاد تعطیلات چند روزه از سوی وزیر میراث فرهنگی شد. این مسئول در نشست مربوطه توضیح داد: با توجه به افت درآمدهای مراکز گردشگری در نوروز، برنامه ریزی هایی برای تعریف و ارائه فرصت تعطیلاتی به مردم ارائه شد تا مردم با هدف تقویت و بهبود بهداشت روانی، بعد از مهار بیماری کرونا بتوانند سفر نمایند و از این طریق رونق گردشگری را دوباره در کشور داشته باشیم. البته دغدغه بیرون رفتن از خانه هم همچنان در شهرهایی مانند یزد که فصل بهار بهترین و ارزشمندترین فرصت گردش و گشت و گذار برایشان بود، از دست میرفت و همین عامل زمینه را برای سهل انگاری مردم و استفاده از این فرصت مغتنم فراهم نموده بود اما وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در بیانیه ای ضمن دعوت مردم برای سفر نرفتن و در خانه ماندن به منظور مقابله با کرونا، تمهیدات ویژه سفر برای هموطنان بعد از فروکش کردن شیوع کرونا را وعده داد. علی اصغر مونسان با بیان اینکه مهمترین انگیزه سفر و گردشگری یاری به ارتقای سلامت جسمی و روحی انسان هاست، خطرآفرینی و ناامنی برای مسافران بدنبال شیوع کرونا را لازمه حذف سفر در این بازه زمانی دانست و گفت: از عموم مردم می خواهم با خودداری از سفر، نوروز 99 را در کنار اعضای خانواده در منزل با صحت و سلامتی سپری نمایند. ایجاد فرصت سفر همگانی به خصوص اعیاد فطر و قربان با لحاظ کردن بنزین سفر و تخفیفاتی مانند هتل ها و تاسیسات گردشگری در سراسر کشور و همچنین پیشنهادهای مالی به هیات دولت و رئیس جمهور، توسط این وزارت مورد آنالیز نهاده شد. یکی از دیگر مصوبات این وزارت با هدف یاری به مردم در خانه ماندن و حفظ سلامت آن ها، پر کردن اوقات فراغت مردم با اقداماتی مانند گردشگری مجازی بود که این مسئله نیز مورد آنالیز نهاده شد.

گام برای جبران معضل سرمایه در گردش

گردشگری صنعت در حال فروپاشی و متضرری بود که برای احیای آن باید تسهیلاتی را در نظر می گرفتند، لذا وزیر میراث فرهنگی در بخشی دیگر از مصوبات خود و همچنین تدابیری برای نجات گردشگری بعد از کرونا از اجرای طرح گام بانک مرکزی برای تأسیسات گردشگری، دفاتر خدمات مسافرتی و مراکز فراوری صنایع دستی اطلاع داد و به تصویب طرح تعویق سه ماهه اقساط تسهیلات، حق بیمه کارفرمایی، مالیات و قبوض حامل های انرژی برای تأسیسات گردشگری، دفاتر خدمات مسافرتی و مراکز فراوری صنایع دستی در خصوص مصوبه جلسه کارگروه مدیریت آثار و پیامدهای مالی ناشی از شیوع ویروس کرونا نیز اشاره نمود. وی با تاکید بر ضرورت اجرایی طرح گام (گواهی اعتبار مولد) برای تأسیسات گردشگری، دفاتر خدمات مسافرتی و مراکز فراوری صنایع دستی، گفت: با اجرای این طرح، بخشی از معضل سرمایه در گردش آن ها که به دلیل شیوع ویروس کرونا به وجود آمد، برطرف می گردد. وی در خصوص شرایط استفاده از این طرح برای صاحبان تأسیسات گردشگری، دفاتر خدمات مسافرتی و مراکز فراوری صنایع دستی علاقمند، اعلام نمود: آن ها توسط وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به بانک ها معرفی و با تضمین بانک، گواهی اعتبار دریافت می نمایند به این ترتیب در زنجیره ارزش، اوراق بهادار جای پول نقد را می گیرد. به گفته وزیر میراث گواهی اعتبار مولد به عنوان ابزاری بازار محور و باقابلیت نقل و انتقال در بازارهای پول و سرمایه در کنار سایر ابزارهای موجود، تسهیلات جدیدی را برای تأمین اعتبار این بخش ها و رونق فراوری فراهم می نماید. از دیگر اقدامات این وزارت خانه، استقرار دبیرخانه کمیته در معاونت گردشگری وزارت میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری، شبکه بندی و معین وظایف هر یک از معاونین وزارتخانه برای مشارکت در کنترل و مقابله بیماری، معرفی نماینده تام الاختیار وزارتخانه برای استقرار دائمی در ستاد ملی مدیریت بیماری کرونا و تشکیل سه نشست تخصصی با حضور دستگاه های عضو، تشکل ها و فعالان بخش خصوصی مرتبط و ابلاغ مصوبات به ذی نفعان بود. یکی از اقدامات مهم دیگر، اطلاع از شرایط مالی این صنعت به منظور اخذ تصمیمات و تدابیر لامز بود که باید هرچه زودتر انجام می شد، به همین منظور نیز وزیر میراث در مصوبه دیگری بر تدوین و ارائه گزارش مشروح از پیامدهای مالی بیماری کرونا در صنعت گردشگری تاکید نمود. علاوه بر آن وزارت میراث، به کارگروه مستقر در معاونت مالی وزارت امور اقتصاد و دارایی، اجرای ساز و کارهای پیشگیری در سطوح ستادی و استانی در وزارتخانه و تهیه اقلام ضدعفونی در حد توان، تدوین دستورالعمل و تشکیل کارگروه های رسیدگی به شکایات مرتبط با لغو و ابطال سفرهای مردم، اعطای مرخصی های استحقاقی به کارکنانی که دارای بیماری های مزمن بوده اند، آنالیز مقدماتی برای برقراری سیستم دورکاری خصوصاً برای تعطیلات نوروزی، لغو عمده جلسات و مسابقات، همایش ها و نشست های گروهی و حتی بازدیدهای استانی با جایگزینی ویدئوکنفرانس، آموزش های مجازی و از راه دور برای همکاران ستادی و استانی با موضوع مواجهه با بیماری کرونا با همکاری وزارت بهداشت و درمان، سیاستگذاری و اهتمام به برنامه ریزی های نوروزی برای کنترل سفرهای اجتناب ناپذیر مردم در ایام تعطیلات پیش رو و فراوری خبر و محتوا از تمام فرآیندها و تصمیمات کمیته نظارت بر اماکن عمومی گردشگری زیارتی و ورزشی با هدف اطلاع رسانی را نیز مصوب کرد.

بازگشت 700 میلیارد وجوه پرداختی مردم برای لغو سفر

فارغ از این اقدامات و تدابیری برای نجات گردشگری بعد از کرونا، بعضی از مردم هزینه هایی را صرف رزرو خدمات و تاسیسات گردشگری نموده بودند که این نگرانی نیز به دغدغه های جامعه اضافه شده بود، به همین دلیل معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در اجرای مصوبات ستاد ملی مدیریت بیماری کرونا با همکاری و همراهی مدیران و کارکنان تاسیسات گردشگری از بازگشت بیش از 700میلیارد ریال از وجوه پرداختی توسط مردم و گردشگران بر حسب درخواست آنان برای لغو سفرهای خود اطلاع داد. حتی به منظور رعایت حقوق متقابل مردم، فعالان و تأسیسات گردشگری در چهارچوب قانونی موظف شدند، چنانچه از تاریخ اول اسفندماه امسال تا اطلاع ثانوی، گردشگری درخواست انصراف از سفر کند، تمام تاسیسات گردشگری و دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری بدون هیچگونه جریمه ای نسبت به بازگرداندن وجوه دریافتی از گردشگران اقدام نمایند. با این حال ولی تیموری معاون گردشگری وزارت میراث از گردشگران پیرامون تدابیر نجات گردشگری بعد از کرونا درخواست کرد تا با توجه به شرایط مالی خاص فعالان گردشگری در این بحران در صورت امکان، به جای اخذ نقدی وجوه خود، سفر را به زمان مناسبتری موکول نمایند. اما در حالی فعالان صنعت گردشگری باید هزینه های مردم را برمی گرداندند که بیشتر این هزینه ها صرف خرید اقلام مورد احتیاج یا ارتقای خدمات و زیرساخت تاسیسات گردشگری شده بود لذا این اقدام خسارت چشمگیری را به این صنعت وارد می کرد، به همین منظور معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی اعلام نمود که برای جبران خسارات واحدهای اماکن عمومی، نامه ای به معاونت مالی ریاست جمهوری ارسال شده که در دست آنالیز نهاده شده و امیدوار به اخذ نتایج و تصمیمات خوبی است. مسائل دیگر نیز از نظر وزارت میراث فرهنگی و صنایع دستی و گرشگری مغفول نماند و جلساتی نیز به منظور جلوگیری از سوء استفاده بعضی کشورها برای تشدید ایران هراسی به بهانه بیماری کرونا و خدشه دار کردن خصلت میهمان نوازی ایرانیان نیز برگزار گردید که در راستا رعایت اصول اخلاقی مورد نظر نهاده شد. پیش آمد بحران کرونا، پروتکل بازگشایی واحدهای اقامتی تعطیل شده در اثر شیوع کرونا، پروتکل تعطیلی موزه ها در اثر شیوع کرونا، پروتکل بهداشتی و حفاظتی واحدهای اقامتی فعال در زمان شیوع کرونا، پروتکل بازگشایی واحدهای سیاحتی، تفریحی و موزه های تعطیل شده در اثر شیوع کرونا، پروتکل بهداشتی و حفاظتی واحدهای اقامتی طرف قرارداد با وزارت بهداشت و درمان برای اسکان بیماران بهبود یافته نیز از دیگر اقداماتی است که این وزارتخانه تا به امروز انجام داده است. با این حال هر چند شاهد اقدامات مطلوبی از سوی وزارت میراث فرهنگی هستیم، اما صنعت گسترده گردشگری محدود به وزارت میراث فرهنگی نیست و می طلبد تا تمام کشور دست به دست هم بدهند و برای احیای صنعتی که هزاران فرد در آن مشغول به کار هستند و تداخلی با محیط زیست و فرهنگ و تاریخ و تمدن یک سرزمین ندارد و جهت سبز توسعه را پیش روی کشور قرار داد، اقدامات لازم را در راستای ترمیم آن به کار بگیرند.

منبع: ایسنا