میوه هم میوه های قدیم - مجله پارمیسفان

میوه هم میوه های قدیم

تفاوت میوه های امروز و دیروز در تبادل نظر با مهندس وحید متقی کارشناس ارشد باغبانی و زراعت

به گفته بسیاری از متخصصان تغذیه، یکی از مسائل امروزی تغذیه این است که بسیاری از موادغذایی مانند بعضی میوه ها و سبزی ها در خاک های تهی از موادمغذی پرورش می یابند و نگهداری طولانی مدت از آنها در انبارها هم موجب می شود که ریزمغذی هایشان تا حد زیادی از بین برود. در این باره تبادل نظریی انجام داده ایم با مهندس وحید متقی، کارشناس ارشد باغبانی و زراعت و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد.

واقعا میوه های امروز و دیروز از نظر ارزش غذایی با هم فرق دارند؟

بله، در گذشته بیش از 70 درصد محصولات کشاورزی به روش ارگانیک (طبیعی) فراوری می شد؛ یعنی در تمام مراحل رشد با سیستم طبیعی هماهنگ بود و در خاک لازم برای رشد آنها از سه سال قبل از هیچ گونه سموم دفع آفات گیاهی، نظیر علف هرزکش ها، قارچ کش ها و مواد شیمیایی استفاده نمی شد و خاک فقط با مواد طبیعی مانند کمپوست گیاهی تقویت می شد. از طرف دیگر در خصوص هیچ میوه ای اصلاح ژنتیکی نداشتیم و استفاده از گازها برای رشد زودرس میوه ها (مانند موز که برای رشد آن از این گازها استفاده می شود) غیر مرسوم بود و به همین خاطر میوه ها رنگی طبیعی داشتند (نه خیلی پررنگ تر و نه خیلی کم رنگ تر از حد معمول) و بافت مناسبی داشتند و خیلی نرم یا خیلی سفت نبودند. اندازه میوه ها متعادل بود و طعم و بوی طبیعی و مناسبی داشتند که البته بارزترین ملاک تشخیص میوه های ارگانیک از غیرارگانیک هم، همین طعم و بوی طبیعی شان است. به علاوه پوست میوه های ارگانیک کاملا متناسب با میوه بوده و زیاد ضخیم نیست. در عین حال در این نوع کشاورزی، کاهش آلودگی خاک موجب باقی ماندن عناصر مفیدی مانند کلسیم، آهن، فسفر، مهمیم و ویتامین C در سبزی ها می شد اما این روزها به ندرت میوه ای را می بینیم که دارای این ویژگی ها باشد.

یعنی میوه های امروزی فاقد ریزمغذی ها و ویتامین ها هستند؟

تحقیقات ثابت نموده است که رابطه تنگاتنگی میان خاک سالم، گیاه سالم و انسان سالم وجود دارد و منشأ بیشتر کمبودها و بیماری های انسانی به سوءتغذیه برمی شود؛ به طوری که تغذیه نامتعادل مسائلی مانند ریزش مو، بداخلاقی، سرماخوردگی های مزمن، کم حوصلگی، خستگی مفرط، درد مفصل، پوسیدگی دندان، کوتاهی قد، افسردگی، کم خونی، کاهش سطح ایمنی بدن و سرطان های دستگاه گوارشی را در پی دارد و استفاده مداوم از میوه های ارگانیک موجب کاهش این مسائل می شود. اما با افزایش روزافزون جمعیت، این میوه ها و به طور کلی محصولات ارگانیک جوابگوی احتیاجها نیستند و باغبانان ها مجبورند برای تامین تقاضا از انواع و اقسام کودهای شیمیایی، گازهای ایجاد رشد، اصلاحات ژنتیکی و ... استفاده نمایند که این موضوع نقش مهمی در کاهش ویتامین ها و سایر ریزمغذی ها موجود در میوه ها دارد زیرا میوه در مرحله رشد زمان لازم را طی نمی نماید و بسیاری از این مواد ضروری در میوه تشکیل نمی شود. اما این درست نیست که بگوییم میوه های امروزی، تهی از ریزمغذی ها و ویتامین ها هستند.

چه عواملی در کاهش این ریزمغذی ها و ویتامین ها موثرند؟

ببینید؛ مثلا گوجه فرنگی یکی از محصولات باارزش است و هر گونه تحقیقی که در زمینه بهینه سازی شرایط رشد آن و نهایتا بهبود این سبزی انجام شود، بر کیفیت محصول نهایی تاثیر می گذارد. به این معنی که نور مستقیم خورشید موجب افزایش ویتامین C و ترکیبات فنلی در گوجه فرنگی می شود اما هنگامی که این محصول در سایه رشد می نماید، اندازه لیکوپن آن افزایش می یابد و در صورت کاهش رطوبت این موضوع برعکس عمل می نماید.

و در خصوص محصولات گلخانه ای چه طور؟

بیش از 80 سال از برپایی نخستین مزرعه سرپوشیده در ایران می گذرد و از آنجا که بسیاری از دست اندرکاران به فکر جبران کمبود موادغذایی هستند، ایجاد گلخانه و فراوری محصولات گلخانه ای رونق بسیاری یافته است اما از آنجا که گلخانه های شیشه ای در کشور بسیار محدود است، نور خورشید به صورت مستقیم به محصولات گلخانه ای نمی تابد و این محصولات به نوعی با کمبود ویتامین و سایر موادمغذی که برای به وجود آمدن به نور مستقیم احتیاج دارند، روبرو اند. از طرف دیگر برای اینکه میوه ها و سبزی ها سریع تر از حد معمول برسند (چرا که یکی از مهم ترین اهداف ایجاد گلخانه ها، رشد سریع محصول است) کشاورزان و باغبانان برای رسیدن به این هدف از روش های فیزیکی و شیمیایی مختلفی استفاده می نمایند و همین موضوع تا حدی در کاهش ویتامین ها و ریزمغذی ها موثر است اما تاثیر چشم گیری ندارد. بسیاری هم بر این باورند که خیار درختی (گلخانه ای) از نظر طعم در مقایسه با خیار رسمی از کیفیت پایین تر و ظاهر زیباتری برخوردار است. فراوری میوه های خارج از فصل و بعلاوه گل و گیاهان زینتی و فراوری انبوه محصولات کشاورزی هم از محاسن احداث این گلخانه ها است و البته در کاهش این ریزمغذی ها نقش کود و سموم دفع آفات را هم نمی توان نادیده گرفت.

مگر این کودها چه نقشی دارند؟

ببینید؛ طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی در سال 2007، رتبه بهداشتی جامعه ایران رتبه چندان قابل قبولی نیست و دلیل اصلی آن سوءتغذیه و درنهایت عدم رعایت اصول مصرف بهینه کود در مزارع و باغ ها است و وجود همین میوه های به ظاهر درشت که فاقد طعم و خاصیت چند دهه پیش هستند، ناشی از استفاده بی رویه از کودهای شیمیایی و سموم دفع آفتاب و باقی ماندن ترکیبات آنها در محصولات است حتی تحقیقات نشان داده اند که بسیاری از سبزیجات و میوه ها به نیترات و کادمیم به اسم دو عامل بیماری زا و سرطان زا آلوده هستند و این محصولات طعم خوب و کیفیت بالای قدیم را ندارند، به طوری که رعایت نکردن اصول علمی در فراوری میوه و سبزی در ایران و تغذیه آنها با کود شیمیایی تاثیر به سزایی در این زمینه دارد. این در حالی است که دکتر ملکوتی، رییس موسسه تحقیقات آب و خاک کشور و چهره ماندگار سال 87 هم سرطان زا بودن میوه ها و سبزیجات پرورش یافته با کودهای شیمیایی و کاهش خواص چند دهه اخیر این محصولات را تایید نموده است و باید در این باره تدابیر جدی اتخاذ شود. کشاورزان ما فقط به افزایش محصول خود به استفاده بیش از حد از کودهای شیمیایی فکر می نمایند و به کمبود ریزمغذی ها، طعم، کیفیت، ماندگاری و خوش خوراکی سبزیجات و میوه ها توجهی ندارند. وقتی سیبی را گاز می زنید و به سرعت کدر می شود و یا وقتی می بینید خیار طعم واقعی خود را ندارد، می توانید مطمئن شوید که اندازهی از سموم، جذب سبزی و میوه شده است.

آیا خرید میوه و سبزی فصلی در بهبود این قضیه موثر است؟

تا حدودی بله. محصولات فصلی معمولا در محل رشد می نمایند و تازه ترند و حاوی مقدار حدبیشتر ویتامین ها هستند و هر چه میوه و سبزی به طور طبیعی تری رشد کند، مقوی تر و پرخاصیت تر است. زردآلود، هویج، گرمک و انبه منابع غنی از ویتامین A، نارنگی، توت فرنگی، گریپ فروت، خربزه، کیوی، آناناس، پرتقال و هندوانه منابع غنی از ویتامینC و سیب، موز، انگور سیاه، گیلاس، تمشک و انجیر منابع غنی از فیبر دانسته شده اند که البته با گذشت زمان از اندازه این مواد مغذی کاسته شده است و البته نمی توان گفت که به دلیل کاهش آنها باید از خوردن این مواد غذایی صرف نظر کرد بلکه مصرف فصلی و تازه این میوه ها به اسم یک عادت غذایی صحیح توصیه می شود.

حرف آخر؟

توصیه می کنم هم وطنان عزیز حتی الامکان از سبزیجات و میوه های ارگانیک استفاده نمایند و در واقع سهم بزرگی را به این محصولات در سبد غذایی روزانه خود اختصاص دهند. ضمن این که وزارت بهداشت و سازمان حفاظت محیط زیست هم باید هوشمندانه تر عمل نمایند تا تفاوت موجود میان میوه های نو و قدیمی از بین برود.

منبع:http://www.salamat.com

/ج

منبع: راسخون