طولانی ترین دوران رونق بورس پایتخت ثبت شد؛ بورس 3 میلیون میلیاردی شد - مجله پارمیسفان

به گزارش خبرنگاران علی صالحی نجف آبادی تحلیلگر بورس در این باره نوشت: هم زمان ارزش کل بازار از 3000 هزار میلیارد تومان فراتر رفت و این مرز روانی را نیز شکست. گرچه فروشندگان فشار محسوسی را وارد می نمایند، اما همچنان جبهه متقاضیان برنده بلامنازع این نبرد هستند. به طوری که دیروز در رکوردی دیگر، خالص خرید سهامداران حقیقی در بورس به بیش از 1500 میلیارد تومان رسید. در حالی طولانی ترین دوران رونق سهام در تاریخ بیش از 50 ساله این بازار تجربه می گردد که این بار رنگ و بوی تازه ای دارد. از یک سو، در این فضای پرسود، مشارکت بالای عموم مردم باعث شده تا این بار قشر گسترده تری از جامعه به منافع حاصل از رونق سهام دست یابند. هرچند این موضوع وجه مثبتی در این روزها محسوب می گردد، اما جنبه نگران نماینده ای نیز وجود دارد. به طوری که تازه واردهای بورس، افت قیمت ها و زیان را به طور محسوس تجربه ننموده اند و با توجه به طبیعت اصلاح پس از رشدهای پی در پی، واکنش هیجانی این افراد محل پرسش و دغدغه بسیاری از فعالان مالی است؛ بنابراین بیش از هر زمانی احتیاج است اقداماتی از جمله افزایش شناوری سهام با عرضه بیشتر و تسهیل افزایش سرمایه ها به ویژه به وسیله صرف سهام تسریع گردد.

بورس تهران در جریان معاملات سومین روز کاری هفته با ثبت رشد بیش از 22 هزار واحدی شاخص کل (معادل 8/ 2 درصد) فرایند پرشتاب صعودی خود را حفظ و از مرز 820 هزار واحدی نیز عبور کرد. به این ترتیب در 23 روز کاری سپری شده از سال جدید، شاخص کل پرواز خیره نماینده 60 درصدی را به ثبت رساند. روز گذشته شاهد شکسته شدن رکورد تغییر مالکیت روزانه از سهامداران حقوقی به حقیقی با عبور از مرز 1500 میلیارد تومان بودیم که نشان از رجحان خریداران با وجود فشار فروش است. بورس تهران طولانی ترین دوران رونق خود را پشت سر می گذارد که با درگیر کردن تعداد زیادی از مردم با جریان سودآوری، در حال تغییر مختصات است. اما از طرف دیگر تعداد زیادی از سرمایه گذاران تجربه زیان و اصلاح قیمت طولانی مدت را نداشته اند و از آنجا که فراز و فرود جزو لاینفک بازارهای سهام به شمار می آید، واکنش این افراد به چنین فرایندی می تواند نگران نماینده باشد. حتی خوشبین ترین سرمایه گذاران نیز انتظار تحقق چنین رشدی را در این بازه زمانی نداشتند. هجوم سرمایه های سرگردان با شتاب روز افزون به تالار شیشه ای برای کسب سودهای شیرین در کوتاه ترین زمان ممکن عامل اصلی پرواز بهاری شاخص کل به شمار می آید.

سریال بی خاتمه رکوردشکنی ها

ارزش معاملات خرد بورس تهران در روز گذشته از رقم 9500 میلیارد تومان عبور کرد و از این جنبه یک روز شلوغ دیگر را پشت سر گذاشتیم. بازگشت زمان معاملات بعضی از سهم های عرضه اولیه ای به ساعات معمول اختلال هسته معاملات را در پی داشت اما شدت این موضوع تا حد قابل قبولی کاهش یافته بود. علاوه بر این دیروز خالص تغییر مالکیت سهام از سهامداران حقوقی به حقیقی سطح جدید 1515 میلیارد تومانی را نشانه گرفت که بیانگر تزریق روزافزون نقدینگی به بورس تهران و یک نشانه امیدوارنماینده برای تداوم فرایند فعلی به شمار می آید. روز دوشنبه از 304 نماد فعال بورسی، قیمت خاتمهی 197 نماد مثبت و 106 نماد منفی بود. در این میان 144 نماد بورسی صف خرید به ارزش 3407 میلیارد تومان داشتند (بدون درنظر دریافت نمادهای شستا و تملت) و در نقطه مقابل 24 نماد بورسی صف فروش 262 میلیارد تومانی را تجربه کردند. در دو نماد تازه وارد شستا و تملت نیز روز گذشته در مجموع شاهد تشکیل صف خرید 984 میلیارد تومانی بودیم. افزایش تعداد نمادهای منفی نسبت به روز گذشته و تعداد و ارزش صف های فروش اگرچه تاثیر محسوسی بر فرایند رو به رشد شاخص کل نداشت، اما نشان دهنده شکل گیری یک فرایند اصلاحی در نمادهای پرسرعت دوره های گذشته است.

دو نگاه به صعود سهام

با احتساب رشد روز گذشته شاخص کل، میانگین مرکب رشد روزانه دماسنج بازار از مرز 2 درصد عبور نموده است. به عبارت دیگر دماسنج اصلی تالار شیشه ای به طور متوسط با رشد روزانه 2درصد همراه شده است. افزایش شتاب رشد درصدی طی روزهای اخیر باعث بروز بعضی نگرانی ها در میان اهالی بازار سهام شده است. بعضی از منتقدان فرایند فعلی، بر این باورند که جهش های متوالی و پرسرعت قیمت ها، علاوه بر وارد کردن بسیاری از سهم ها به محدوده حبابی، پتانسیل های رشد سهام غیرحبابی را نیز از بین خواهد برد و بورس تهران حتی اگر با خروج سرمایه ها همراه نگردد، جز تزریق روزافزون نقدینگی دیگر دلیلی برای رشد نخواهد یافت. تزریق نقدینگی ای که منجر به حباب خواهد شد. از سوی دیگر، موافقان فرایند فعلی، رشد قیمت ها و ارزش بازار سهام را همپای افزایش ضریب نفوذ بورس و نقدشوندگی معاملات می دانند و بر این نکته تاکید می نمایند که چنین جهش هایی لازمه گذر از دوران بلوغ بازار سهام کشور است و مقایسه معادلات اخیر با متغیرها و مختصات سال های قبل یک اشتباه کلان در میان تحلیلگران است.

سبقت عظیمتر های بورسی

شاخص های بورسی کماکان صعودی است. قیمت سهام در نمادهای عظیم تر رشد های حداکثری را تجربه می نماید و سهم هایی که سابقه شتاب بیشتر در دوره های قبلی را داشته اند بدون قفل شدن در صف های فروش و با ثبت ارزش معاملات بالا (که حاکی از نقدشوندگی مناسب در بستر بازار سهام است) درجا زدن قیمت یا اصلاح تدریجی را تجربه می نمایند. شاهد این ادعا، رشد 85/ 2 درصدی شاخص کل در مقایسه با رشد 6/ 1 درصدی شاخص کل هم وزن در روز دوشنبه است. اگرچه شاخص کل هم وزن از ابتدای سال تا به امروز 53 درصد رشد داشته و در قیاس با رشد 60 درصدی شاخص کل عقب ماندگی زیادی را نشان نمی دهد اما شتاب گیری شاخص کل در روزهای اخیر نمود بیشتری پیدا نموده است به نحوی که طی 13 روز کاری اخیر، شاخص کل جهش 37 درصدی داشته اما شاخص کل هم وزن 27 درصد رشد را تجربه نموده است. بسیاری بر این باورند که عقب ماندن شرکت های عظیم تر از جریان کلی بازار سهام در بلندمدت و تمایل سرمایه گذاران به سهم های کمتر رشد نموده (فارغ از معیارها و ملاک های سودآوری) به عنوان اصلی ترین دلیل ترغیب سرمایه گذاران به خرید سهام شرکت های عظیم تر و به اصطلاح جامانده بورسی عمل می نماید. از سوی دیگر بعضی از فعالان بازار بر این باورند که تاثیر عرضه صندوق های ETF دولتی برای جهش قیمت سهام شرکت های درگیر با این مقوله نقش اساسی را ایفا می نماید و انتظار حمایت دولت از قیمت سهم های عرضه شده در این فرآیند است که سرمایه گذاران را به خرید هرچه بیشتر سهام یادشده ترغیب می نماید.

ابهامات صندوق های دولتی

قراراست پذیره نویسی اولین مرحله واگذاری سهام دولتی در قالب صندوق های قابل معامله بورسی (ETF) از روز 14 تا 31 اردیبهشت، صورت پذیرد. مرحله اول واگذاری شامل سهام سه بانک عظیم ملت، تجارت و صادرات و دو بیمه البرز و اتکایی خواهد بود و وزیر اقتصاد مجموع ارزش این صندوق را 16 هزار و 500 میلیون تومان عنوان نموده است. دنیای اقتصاد در گزارش روز دوشنبه خود تحت عنوان کمین 8 میلیونی برای عرضه عظیم به بیان جزئیات این طرح پرداخت.

براساس اطلاعات موجود، هر کد ملی می تواند تا سقف 2 میلیون تومان مالک واحدهای این صندوق سرمایه گذاری گردد. ملاک قیمت گذاری هر واحد این صندوق سرمایه گذاری، میانگین قیمت 30 روز گذشته با لحاظ کردن 20 درصد تخفیف است. نکته ای که در این خصوص باید مورد توجه قرار گیرد این است که فروش واحدهای این صندوق تا دو ماه پس از تخصیص امکان پذیر نیست.بنابراین اگر قیمت سهام یادشده فرایند رو به رشد خود را ادامه دهند، قیمت میانگین عرضه با لحاظ کردن تخفیف 20 درصدی نسبت به ارزش روز بازاری سبدی از این سهام فاصله نزدیک به 30 درصدی خواهد داشت اما برای موفقیت اولین عرضه صندوق های دولتی باید قیمت ها در سطوح جذاب برای فروش در دوماه آینده باقی بمانند و علاوه بر این موضوع محدوده جذابیت در سطحی بالا نرود که هجوم فروشندگان را به همراه داشته باشد. از سوی دیگر اگر قیمت ها به طور متوسط در این بازه زمانی رشد ننمایند یا بخش عظیمی از رشد خود را اصلاح نمایند، علاوه بر کاهش جذابیت خرید صندوق ها، ترس از ریزش بیشتر و متضرر شدن سرمایه گذاران وجود خواهد داشت؛ امری که با توجه به احتیاج دولت و برنامه بلندمدت تامین نقدینگی از بازار سهام دور از ذهن خواهد بود.

بورس 3 میلیون میلیاردی شد

پرواز 60 درصدی شاخص کل در 23 روز کاری سپری شده از سال 99، سریع ترین و فراگیرترین صعود تاریخ بورس تهران است. این جهش به معنی بازدهی 2 درصدی مجموع ارزش شرکت های بورسی در مقیاس روزانه است. امری که منجر به عبور ارزش بازار بورس اوراق بهادار تهران از مرز 3 هزار هزار میلیارد تومان (3 میلیون میلیارد تومان) در روز گذشته شد. برای محاسبه میزان رشد ریالی بورس باید ارزش عرضه اولیه سهام سازمان تامین اجتماعی را به عنوان یک شرکت تازه وارد از این محاسبات کنار بگذاریم، با این حساب رشد ریالی بورس تهران در سال جدید به رقم 1200 هزار میلیارد تومان رسیده و به طور متوسط روزانه 52 هزار میلیارد تومان ارزش این بازار افزایش یافته است. با این حال، این رشد به صورت تصاعدی بوده و در روزهای اخیر نسبت به روزهای اولیه گام های عظیم تری برداشته است. ضمن اینکه مجموع ارزش معاملات خرد بورس تهران در روزهای سپری شده از سال 99 به 150 هزار میلیارد تومان رسیده است و از متوسط روزانه 6 هزار میلیارد تومان عبور نموده ایم. این در حالی ست که متوسط ارزش معاملات خرد روزانه در بورس تهران طی 9 روز کاری اخیر رقم 7500 میلیارد تومان را نشان می دهد. مقایسه بین متوسط حجم و ارزش معاملات حاکی از این است که علاوه بر تاثیر میانگین رشد قیمت ها، تقابل خریداران و فروشندگان هم در بازار تشدید شده است. حضور پرقدرت سهامداران در سود که عرضه نمایندگان دست و دلبازی در سطوح فعلی و حتی قیمت های پایین تر هستند، تا به امروز با هجوم متقاضیان سهام، منجر به اصلاح یک روزه متوسط قیمت ها هم نشده است و در آمارها هنوز نشانه ای از کاهش قدرت خریداران پیدا نیست.

ریسک عظیم بی تجربگی

حرکتی که در سهام از ابتدای سال 97 به آرامی آغاز شد، با جلب فزاینده اعتماد سرمایه های عمومی رنگ و بوی تازه ای به خود گرفته است. برآیند این اتفاق برای خانواده بورس که روز به روز بر جمعیت آنها افزوده می گردد، نوعی احساس امنیت و شناخت بیشتر را به وجود آورده است. علاوه بر این، رضایت ناشی از کسب سودهای خوب از بازار سهام، بورس را یک گزینه قابل اعتنا برای جذب سرمایه های سرگردان در میان عموم مردم مطرح نموده و ذهنیت منفی جامعه را در خصوص این بازار به کمترین سطح ممکن رسانده است. علاوه بر این، خروج پرشتاب از بازار سهام پس از کسب سود های مقطعی، در میان مدت به تجربه های زیان بار منجر شده و با این تفاسیر نگاه سرمایه گذاران به بورس تا حد زیادی تغییر نموده است. اما در نقطه مقابل آمارها نشان می دهد به رغم ریسک های متنوع در بازار سهام، فرایند صعودی این بازار دچار چالش اساسی و اصلاح معنادار نشده است. عدم تجربه ریزش و جبران زودهنگام فرایند اصلاح نهایتا یک هفته ای قیمت ها ریسک مواجهه با چنین واقعه ای را بالا می برد. در چنین شرایطی علاوه بر احتمال بروز رفتارهای هیجانی و غلبه ترس توسط سرمایه گذاران بی تجربه، ورود زودتر از موعد و بالا رفتن هزینه معاملاتی نیز می تواند به بسط جریان منفی یاری کند. اما به لحاظ فنی و ساختاری نیز ورود این سرمایه های سرگردان به بورس تهران اگر به تزریق نقدینگی به شرکت ها به وسیله ثبت افزایش سرمایه از محل صرف سهام منجر نگردد، یک فرآیند کاذب و بی حاصل خواهد بود. شرکت ها فرصت استفاده از نقدینگی موجود در بازار سهام و گسترش فعالیت ها را از دست خواهند داد که این امر تناسب سودآوری و ارزش گذاری شرکت های بورسی را از بین خواهد برد.