شکوفه آذر نامزد ایرانی جایزۀ ادبی بوکر 2020 - مجله پارمیسفان

بنا به اعلام رسمی دبیرخانه این جایزه، رمان اشراق درخت گوجه سبز، نوشته شکوفه آذر، نویسنده ایرانی مقیم استرالیا، با موضوع زندگی سانسورشده ایرانیان، به فهرست نامزد های نهایی جایزه بوکر بین المللی 2020 راه یافت.

بر اساس رأی داوران بوکر بین المللی، شکوفه آذر و مترجم ناشناس انگلیسی رمانش به جمع شش نویسنده و مترجمی راه یافته اند که آثارشان برای دریافت این جایزه معتبر جهانی داوری می شود.

پنج نامزد دیگر جایزه 50 هزار پوندی بوکر بین المللی، که به طور مساوی بین نویسنده و مترجم اثر تقسیم می شود، عبارت اند از ماجرا های آهن چینی، نوشته گابریلا کابسون کامارا (آرژانتین)؛ تیل، نوشته دانیل کِلمان (آلمان)؛ فصل طوفان، نوشته فرناندا مِلکور (مکزیک)؛ پلیس خاطرات، نوشته یوکو اوگاوا (ژاپن)؛ عدم آسایش در غروب، نوشته ماریکه لوکاس رینه فلت (هلند).

جایزه بوکر بین المللی سال گذشته به یوخا الحارثی، نویسنده عمانی رمان اجرام آسمانی، و مترجم انگلیسی آن اهدا شد.

جایزه ادبی بوکر، پیش از این به نام بوکر مک کانل طی سال های 1969 تا 2001 و طی سال های 2002 تا 2019 به نام جایزه من بوکر شناخته می شد. این جایزه هر سال به بهترین رمان اصلی نوشته شده به زبان انگلیسی و چاپ شده در انگلیس اهدا می شود. نویسندگان شهفرایند کشور های همسود (اتحادیه ای متشکل از 53 کشور) به علاوه ایرلند، آفریقای جنوبی و بعد ها زیمبابوه در سال های اول تا سال 2014 واجد شرایط دریافت این جایزه بودند، در ادامه به هر رمانی که به زبان انگلیسی نوشته شده باشد گسترش یافت.

جایزه بوکر که طی سال ها با تغییرات عمده ای روبرو بوده است، از سال 2016 به بعد به جایزه ای به یک کتاب ترجمه شده به انگلیسی به ارزش 50 هزار پوند را نیز اضافه کرد که مساوی بین نویسنده و مترجم تقسیم می شود. این جایزه که به من بوکر بین المللی (Man Booker International Prize) مشهور است سال گذشته به کتاب اجرام آسمانی (Celestial Bodies) نوشته یوخا الحارثی (Jokha Alharthi) از عمان و مریلین بوث (Marilyn Booth) مترجم این اثر رسید.

فرایند انتخاب برنده جایزه با تشکیل یک کمیته مشورتی شامل یک نویسنده، دو ناشر، یک کننده ادبی، یک کتابفروش، یک کتابدار و یک ریئیس منتصب بنیاد جایزه بوکر شروع می شود. سپس کمیته مشورتی، هیات داوران را که عضویت آن هر ساله تغییر می کند، برمی گزیند. داوران از میان منتقدان برجسته ادبی، نویسندگان، دانشگاهیان و شخصیت های برجسته عمومی انتخاب می شوند.

درباره جایزه بوکر

جایزۀ ادبی مَن بوکر (The Man Booker Prize) که به نام جایزۀ بوکر هم شناخته می شود، یکی از مهم ترین جوایز ادبی جهانست که هر سال به بهترین رمان جدید انگلیسی زبان اعطا می شود. این جایزه تا سال 2014 تنها به نویسندگان کشور های مشترک المنافع، انگلیسی ها و ایرلندی ها تعلق می گرفت؛ اما از سال 2014 تمام آثار نوشته شده به زبان انگلیسی حق شرکت در آن را پیدا کرده اند. نام برندۀ این جایزه به طور وسیعی در مطبوعات آورده می شود و بنابراین بردن جایزۀ بوکر تأثیر فراوانی در فروش کتاب می گذارد.

در سال 2005، جایزۀ دیگری که هر نویسندۀ زنده ای از هر جای جهان واجد شرایط دریافت آن است، با نام جایزه جهانی من بوکر معرفی گشت. نسخۀ روسی این جایزه با نام جایزه بوکر روسی در سال 1992 شروع شد.

فرایند انتخاب و اعطای جایزۀ من بوکر

فرایند انتخاب برنده جایزه با تشکیل یک کمیته مشورتی که شامل یک نویسنده، دو ناشر، یک کننده ادبی، یک کتاب فروش، یک کتابدار و یک رئیس منصوب شد توسط بنیاد جایزه بوکر است، شروع می شود. سپس کمیته مشورتی هیئت داوران که عضویت آن هر ساله تغییر می کند را انتخاب می کند. هرچند در موارد نادر ممکن است داور یک بار دیگر انتخاب شود. داوران از میان منتقدان برجسته ادبی، نویسندگان، دانشگاهیان و شخصیت های برجسته عمومی انتخاب می شوند. داور های انتخاب شده بدون دخالت مدیران بنیاد جایزه بوکر و حامیان مالی کار می کنند.

معرفی کتاب به دبیرخانه جایزه بوکر

هر ناشر می تواند تا دو عنوان کتاب جدید (چاپ همان سال) را به بنیاد بوکر معرفی کند. به علاوه، کتاب نویسندگانی که قبلاً جایزۀ بوکر را گرفته اند یا در 10 سال گذشته جزو فهرست نهایی آن بوده اند نیز بررسی می شود. ناشران می توانند تا پنج عنوان کتاب دیگر را برای بررسی ارائه کنند. داوران موظفند هشت تا دوازده عنوان از این کتاب ها را درخواست کنند تا در فهرست آثار مورد بررسی قرار گیرد. یک وجه تمایز بزرگ جایزهٔ بوکر با دیگر جوایز ادبی در این است که داوران همۀ آثار معرفی گشته را می خوانند. فهرست کتاب های معرفی گشته اکیداً محرمانه است.

فهرست ها و جایزه

داوران ابتدا یک فهرست اولیه، و سپس یک فهرست نهایی شامل شش عنوان کتاب را معرفی می کنند، برای عضویت در فهرست نهایی باید حداقل یکی از داوران از کتاب حمایت کند. نویسندگانی که کتابشان به فهرست نهایی راه پیدا کرده یک نسخهٔ جلد چرمی از کتابشان به همراه 2٬500 پوند پول دریافت می کنند.

با اجماع داوران جایزۀ بوکر به یکی از عناوین فهرست نهایی تعلق می گیرد. ارزش نقدی این جایزه در حال حاضر 50٬000 پوند است. مبلغ جایزه در اصل 21٬000 پوند بود، و از سال 2002 با پشتیبانی گروه مَن به مقدار فعلی افزایش پیدا کرد.

برنده جایزه بین المللی بوکر 2020 با تاخیر اعلام می شود

اغلب ناشران کتاب های موجود در این فهرست از بنیاد جایزه بوکر درخواست کرده اند تا اعلام برنده امسال را به تاخیر بیندازد. انتشارات اروپا ادیشنز که کتاب آذر نویسنده ایرانی حاضر در فهرست نامزد ها را منتشر کرده نیز یکی از این ناشران است.

گابی وود (Gaby Wood) مدیر ادبی بنیاد جایزه بوکر با تایید خبر به تعویق افتادن اعلام برنده بوکر بین المللی، مطرح کرد: پس از بررسی های دقیق این تصمیم را گرفتیم تا اطمینان حاصل کنیم که نامزد های حاضر در فهرست کوتاه و در نهایت برنده جایزه در زمانی که خواندن این رمان های استثنایی برای همه ساده تر شده باشد، مورد تحسین قرار خواهند گرفت. وقتی جهان شروع به بهبودی کند، ارزش نوشته های آنان که نوعی از سفر هستند، بیشتر مشخص خواهد شد.

تاریخ دقیق اعلام برنده متعاقبا اعلام خواهد شد

با توجه به وضع فوق العاده کنونی، علاوه بر به تاخیر افتادن اعلام برنده جایزه بین المللی بوکر، برنده جایزه ادبیات داستانی زنان نیز به جای ماه ژوئن در ماه سپتامبر اعلام می شود.