بیل گردانی؛ آیینی دو هزار ساله در استان مرکزی - مجله پارمیسفان

او ادامه داد: مراسم بیل گردانی هر سال بعد از خاتمه پایروبی نهر اصلی نیم ور انجام می گردد. بند نیم ور که روی رودخانه لعل بار بسته شده است تا زمین های کشاورزی (حدود 18 کیلومتر) نهرکشی شده است و هر سال گل و لای می گرفته و باید لایروبی می شده است تا آب به زمین های کشاورزی برسد. کشاورزها بر اساس قانونی که بین خودشان وضع نموده بودند، تقسیم کار می کردند که هر فردی به اندازه زمین کشاورزی اش، جوی را لایروبی کند.

لعل بار اضافه نمود: پس از خاتمه لایروبی کشاورزها به میدان اصلی شهر می آمدند که زمانی میدان چاله قنات نام داشت و بعدها در پامنار جمع می شدند. سپس هفت بیل را در دو دسته سه و چهارتایی با موی بز به یک دیگر می بستند (سه تا دست چپ و چهارتا دست راست)، وزن آن ها هم بین 25 تا 30 کیلوگرم بوده است. بعد این بیل ها را با یک روش خاصی بالا سرشان می چرخاندند که علاوه بر زور زیاد به مهارت خاصی احتیاج داشت. ممکن است فردی زور زیاد هم داشته باشد اما نتواند این کار را انجام دهد.

نماینده میراث فرهنگی شهرستان محلات درباره باورهایی که در این مراسم نقش دارند، گفت: چندین باور و فلسفه برای انتخاب هفت عدد بیل در بین مردم وجود داشته است؛ یکی این که عدد هفت به طور کلی برای ایرانی ها مقدس است، بعلاوه نشان دهنده هفت آسمان است که با نزول برکات منجر به رونق کشاورزی می گردد و هم نمادی از هفت شبانه روز است. از سویی در نیم ور زمین های کشاورزی هفت دانگ است که یکی دیگر از علت های انتخاب هفت بیل است و این که نیم ور هفت جوی آب دارد.

به گفته عضو ستاد بیل گردانی نیم ور، در گذشته جوی آب نیم ور خاکی بوده و تا روزی 120 نفر هم برای لایروبی می رفتند. اما امروز هم جوی سیمانی شده و هم تعداد کشاورزان کم شده است و لایروبی به صورت دستی و مانند گذشته انجام نمی گردد. بعلاوه در گذشته، اسفندماه لایروبی انجام می شده و مراسم بیل گردانی بلافاصله بعد از آن انجام می شده است، اما در سال های اخیر ستاد مردمی بیل گردانی نیم ور تشکیل شده تا این مراسم بهتر و در یک مکان مناسب انجام گردد، تاریخ مشخصی هم برای مراسم تعیین شده است.

بر این اساس اظهارات لعل بار، آخرین آدینه فروردین ماه تاریخی است که هر سال مراسم بیل گردانی انجام می گردد، اما سال جاری به علت همزمانی ماه رمضان، این مراسم یک هفته با تاخیر و روز هشتم اردیبهشت ساعت 16 در شهر نیم ورِ محلاتِ استان مرکزی برگزار می گردد.