ماهان: زیارتگاه شاه نعمت الله ولی
به گزارش مجله پارمیسفان، ماهان در چهل کیلومتری شرق کرمان، در کنار جاده ی اصلی واقع شده است. زیارتگاه شاه نعمت الله ولی داخل اراضی وقفی، در ناحیه ای دور از روستا قرار گرفته است. شاه نعمت الله ولی، شاعر و عارف قرن نهم هجری است که ابتدا در شهرهای سمرقند، هرات و یزد زندگی کرد و سپس بیست و پنج سال از عمر خود را در ماهان به سر برد و پس از مرگش همانجا دفن گشت. زیارتگاه وی شامل سه حیاط روباز، در راستای یک محور مرکزی است. بیشتر بناهای این مجموعه متعلق به دوره ی
ماهان: زیارتگاه شاه نعمت الله ولی
ماهان در چهل کیلومتری شرق کرمان، در کنار جاده ی اصلی واقع شده است. زیارتگاه شاه نعمت الله ولی داخل اراضی وقفی، در ناحیه ای دور از روستا قرار گرفته است. شاه نعمت الله ولی، شاعر و عارف قرن نهم هجری است که ابتدا در شهرهای سمرقند، هرات و یزد زندگی کرد و سپس بیست و پنج سال از عمر خود را در ماهان به سر برد و پس از مرگش همانجا دفن شد. زیارتگاه وی شامل سه حیاط روباز، در راستای یک محور مرکزی است. بیشتر بناهای این مجموعه متعلق به دوره ی صفویه با افزوده هایی از روزگار قاجاریه است. قدیمترین اثر معماری، گنبدخانه ای است که صندوق قبر شاه نعمت الله ولی در آن واقع شده است. این گنبدخانه را احمد شاه، مرید شاه نعمت الله و فرمانروای سلسله ی بهمنی دکن و بیدر، در 840 هجری برپا کرد. بر فراز گنبدخانه ی مربع شکل، یک گنبد داخلی واقع شده است که از خارج بنا در سطح منطقه ی انتقالی یک هشت ضلعی دیده می گردد و پایه ی یک گریو مدور را تشکیل می دهد. گروی گنبد کتیبه ای غیرمعمولی را نشان می دهد که به رنگ سفید و سیاه از قطعات کاشی روی زمینه ای از آجر لعابی روشن تعبیه شده است. این کتیبه از این لحاظ غیرمعمولی است که خط پایه ی آن واژگونه در بالا تکرار شده است. دورادور پایه ی گنبد، یک سلسله اسپرها ی مقرنس با قوس جناغی، از جنس کاشی هفت رنگ حلقه زده است (نقشه ی 7-5).
سطح گنبد با طرح ستاره های متقاطع و باکاشی سفید و سیاه روی یک زمینه ی لعابی به رنگ آبی روشن پوشیده شده است. این آجرهای تراشدار به صورت یک طرح شعاعی، درون هر ستاره چیده شده اند. امکان دارد که این عناصر لعابی در دوره ی صفویه ایجاد شده باشد. در عرض تالار بزرگ از طرف ورودی به سوی گنبدخانه، اتاقی بسیار کوچک با طاقی کوتاه، روی یک سلسله قوس به سبک تیموری واقع شده است. اعتقاد بر این است که این اتاق، چله خانه ی شیخ بوده که ممکن است به جامانده ی یک بنا از اوایل قرن نهم باشد (همان طورکه در بقعه ی بایزید در بسطام می گردد). به هر حال مجموعه بسیار زیبای شاه نعمت الله ولی، شامل بناهای متعددی است که مهمترین آنها ورودی، صحن، حسینیه، کاروانسرا، رواق، حرم، مرقد، گنبد، چله خانه، آرامگاه شاه خلیل و مقابر متعدد است. این بناها از قرن هشتم هجری بر جای ماند و در دوره ی صفویان و قاجاریه، اجزائی به آن افزوده شده و به صورت کنونی درآمده است.
منبع: کتاب تاریخ هنر معماری ایران در دوره ی اسلامی
/س
منبع: راسخون